کشف یک پرش پروتون نادر در طوفان خورشیدی – مجله خبری اقتصاد ارتباطات

به گزارش ایسنا، خورشید و طوفان های آن پر از رویدادهای جالب است و یکی از آنها توسط ماموریت آژانس فضایی اروپا کشف شد.

به نقل از وب سایت رسمی آژانس فضایی اروپا، ماموریت Swarm طی یک طوفان ژئومغناطیسی در ماه نوامبر، یک لکه بزرگ اما موقت در پروتون های پرانرژی در قطب های زمین شناسایی کرد. این کار نه با تجهیزات علمی برای اندازه گیری میدان مغناطیسی زمین، بلکه با تجهیزات موقعیت یابی Star Tracker که برای اولین بار در ماموریت Swarm اجرا شد، انجام شد.

اگرچه مغناطیس‌سنج‌های Swarm نوسانات مغناطیسی را 10 برابر قوی‌تر از حد معمول در 12 نوامبر شناسایی کردند، ردیاب‌های ستاره افزایش موقتی در پروتون‌های پرانرژی در اطراف قطب‌ها را تشخیص دادند. در طوفان ژئومغناطیسی 11 تا 13 نوامبر، سطح شار پروتون انرژی 300 برابر بیشتر از حد معمول بود.

Swarm ماموریتی است که تحت برنامه رصد زمین FutureEO آژانس فضایی اروپا برای درک بهتر میدان نیروی نامرئی در اطراف سیاره ما طراحی شده است. میدان مغناطیسی زمین از اعماق هسته مذاب سیاره سرچشمه می گیرد و در اعماق فضا گسترش می یابد و با انحراف ذرات باردار مضر از ما در برابر تشعشعات کیهانی و باد خورشیدی محافظت می کند.

ماهواره های Swarm که در ارتفاع 400 تا 500 کیلومتری در مدار هستند، موقعیت ایده آلی برای مشاهده اثرات طوفان های ژئومغناطیسی دارند.

هر سه ماهواره Swarm که با هم در سال 2013 به فضا پرتاب شدند، تجهیزات مختلفی از جمله دو نوع مغناطیس سنج را حمل می کنند که می توانند قدرت و جهت میدان مغناطیسی را اندازه گیری کنند. آنها همچنین ردیاب های ستاره ای را برای اطمینان از موقعیت و جهت گیری صحیح در فضا حمل می کنند.

ردیاب های ستاره ای تجهیزات نوری هستند که موقعیت و جهت یک ماهواره را با تعیین موقعیت آن نسبت به ستاره ها اندازه گیری می کنند. بنابراین، اگرچه ردیاب‌های ستاره معمولاً برای موقعیت‌یابی دقیق ماهواره‌ها در فضا استفاده می‌شوند، در این مورد ردیاب‌های ستاره‌ای Swarm به منبعی باورنکردنی از داده‌های مهم تبدیل شده‌اند.

بین 11 و 13 نوامبر 2025، زمین توسط یک طوفان خورشیدی بسیار قدرتمند ناشی از سه فوران متوالی تاج خورشیدی در عرض 48 ساعت برخورد کرد. این فوران‌ها «شفق‌های پروتون» را تولید کردند که شبیه نور یا درخشش پراکنده‌تری در آسمان هستند که معمولاً در عرض‌های جغرافیایی بسیار پایین‌تر در طول طوفان‌های شدید دیده می‌شوند. از سوی دیگر شفق های الکترونی با ظهور امواج نور در آسمان مرتبط هستند و اغلب در عرض های جغرافیایی بالاتر مشاهده می شوند.

در حالی که طوفان‌های ژئومغناطیسی شفق‌های قطبی زیبایی ایجاد می‌کنند، ذرات باردار ساطع شده از شراره‌های خورشیدی می‌توانند تهدیدی برای زیرساخت‌های زمین باشند و باعث اختلال و آسیب به شبکه‌های انرژی و ارتباطات شوند. در این رویداد یک قطع کوتاه رادیویی در اروپا، آفریقا و آسیا به مدت تقریبی 30 تا 60 دقیقه ثبت شد.

در 12 نوامبر، ردیاب‌های ستاره‌ای، هجوم بزرگی از پروتون‌های پرانرژی را شناسایی کردند که وارد مناطق قطبی می‌شوند. در طول طوفان‌های ژئومغناطیسی شدید، سپر مغناطیسی زمین شکسته می‌شود و به ذرات پرانرژی بیشتری اجازه می‌دهد تا به مدار پایین زمین برسند – و در این مورد، جریان به‌طور غیرعادی قوی بود. این رویداد انرژی پروتون خورشیدی یک پدیده نادر است.

اگرچه پروتون های پرانرژی هیچ خطری برای انسان های روی زمین ندارند، اما می توانند به طور جدی تجهیزات الکترونیکی فضاپیما از جمله سلول های خورشیدی را مختل کرده و به آنها آسیب برسانند و تهدیدی برای پروازهای فضایی انسان به شمار می روند.

آنجا استروم، رئیس مأموریت Swarm آژانس فضایی اروپا گفت: «این یک کاربرد جالب از ردیاب‌های ستاره Swarm است که معمولاً برای جهت‌یابی ماهواره‌ها استفاده می‌شوند. بررسی ذرات پرانرژی یک ویژگی جدید برای Swarm است و این اطلاعات در 17 دسامبر در دسترس خواهد بود. این اولین بار است که یک رویداد آب و هوایی فضایی توسط آشکارسازهای ستاره Swarm مشاهده می شود.

سنسورهای ردیابی تصویربرداری ستاره به پروتون های پر انرژی حساس هستند. هنگامی که یکی از آنها به سنسور برخورد می کند، به صورت یک نقطه سفید روی تصویر ظاهر می شود. اگرچه این معمولاً یک مشکل است، اما این نقاط همچنین می توانند شار پروتون های پرانرژی با انرژی های بالای 100 مگا ولت را ثبت کنند.

به گفته Enkelejda Qamili، تحلیلگر کیفیت داده Swarm در آژانس فضایی اروپا، افزایش سطح پروتون نشان می‌دهد که چگونه مأموریت‌های مدار پایین زمین می‌توانند به طور موثر رویدادهای ذرات خورشیدی را مشاهده و شناسایی کنند که نشان‌دهنده فعالیت زیاد و پایدار خورشید است.

انتهای پیام