به گزارش روز چهارشنبه ایرنا به نقل از شبکه خبری دویچه وله، اندونزی روز دوشنبه هفته جاری رسماً به عضویت بری، درآمد و به بزرگترین اقتصاد ج، شرق آسیا و پرجمعیتترین کشور منطقه، در این بلوک پیوست. بری، با افزایش اعضای جدید خود، اکنون در حال تلاش برای تقویت شهرت خود به عنوان جایگزینی برای گروه ۷ (متشکل از اقتصادهای بزرگ به رهبری آمریکا) است.
رولیانسیا سومیرات، سخنگوی وزارت امور خارجه اندونزی به دویچه وله گفت: ما چندین بار تأکید کردهایم که بری، بستری مهم برای اندونزی جهت تقویت همکاریهای ج،-ج، و همچنین زمینهای برای تضمین شنیده شدن صداها و آرمانهای کشورهای ج، جهان در فرآیندهای تصمیمگیری جهانی است.
براساس گفته این سخنگو، جاکارتا متعهد به مشارکت در برنامههای مطرحشده در بری، است که شامل تلاش برای ارتقای انعطافپذیری اقتصادی، همکاریهای فناورانه و بهبود سلامت عمومی میشود.
جوکو ویدودو، رئیسجمهور پیشین اندونزی، در سال ۲۰۲۳ نسبت به پیوستن به بری، تردید داشت و اعلام کرد که جاکارتا همچنان در حال بررسی مزایا و معایب عضویت در بری، است و تمایلی به شتابزدگی در این موضوع ندارد. اما پرابوو سوبیانتو، رئیسجمهور جدید که به عنوان برنده انتخابات سراسری ۲۰۲۴ معرفی شده، چنین نگرانیهایی ندارد.
هرچند تغییر در جاکارتا فقط یک تعویض سادهٔ دولت نیست. با توجه به اینکه نظم جهانی تحت رهبری غرب از نظر سیاسی در چالش است و به دلیل آشفتگی اقتصادی و جنگ در اوکراین و خاورمیانه تضعیف شده، کشورهای ج، جهان به طور فزایندهای مایل به نزدیکی به پکن و مسکو هستند و خطر مخالفت واشنگتن را پذیرفتهاند. بیش از ۳۰ کشور، از جمله برخی کشورهای آسیای ج، شرقی مانند تایلند، مالزی و ویتنام، اکنون برای عضویت در بری، ابراز علاقه کرده یا به صورت رسمی درخواست دادهاند.
جهان چندقطبی
پیشرفت بری، به یک بلوک ژئوپلیتیکی بزرگتر ناشی از ظهور چین به عنوان یک نیروی اقتصادی و سیاسی جهانی، مرتبط است. دولت چین به طور مستمر خواستار ایجاد یک نظم جهانی «چندقطبی» و زیرساخت امنیتی و مالی است که تحت سلطه انحصاری آمریکا نباشد. اعضای بری، اغلب درباره تسلط جهانی دلار آمریکا و ضرورت وجود چارچوبهای مالی جایگزین بین کشورها گفتگو میکنند.
از دیدگاه دیپلماتیک، بری، به عنوان نمادی از چشمانداز چندقطبی در حال ظهور، برای چین و روسیه اهمیت دارد به گونهای که مجمع ۲۰۲۴ به میزبانی ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه نشان داد، مسکو علیرغم تحریمهای غرب هنوز دوستان فراوانی در سراسر جهان دارد.
گوا جیا، سخنگوی جدید وزارت امور خارجه چین، در واکنش به تصمیم اندونزی برای پیوستن به بری، از این کشور ج، آسیا به عنوان «یک کشور بزرگ در حال توسعه و نیروی مهم در ج، جهان» ستایش کرد.
با این حال، لازم است تأکید کنیم که بری، به طور آشکار یک کانون ضد غربی نیست. اندونزی، همانند هند که یکی از بنیانگذاران بری، است، روابط خوبی با کشورهای غربی دارد و به احتمال زیاد در تقابل ژئوپلیتیکی بین آمریکا و رقبایش طرف محدودی را نخواهد گرفت.
اندونزی؛ نیرویی برای موازنه
حبیب ابیان زاکوان، محقق روابط بینالملل در مرکز مطالعات راهبردی و بینالمللی (CSIS) اندونزی، به دویچه وله گفت: جاکارتا قصد ندارد به سرعت یا به طور کامل از غرب جدا شود. در DNA سیاست خارجی اندونزی، همانطور که پرابوو رئیسجمهور نیز مطرح کرده، همه دوستان ما هستند. جاکارتا صرفاً میخواهد دامنه نفوذ خود را گسترش دهد.
به گفته این کارشناس، اگر اندونزی بتواند موضع بیطرفی خود را حفظ کرده و با دیدگاهی فراگیر درباره عدم کنار گذاشتن غرب در دستور کار بری، تأثیرگذار باشد، احتمالاً عضویت در بری، تأثیر چندانی بر روابط جاکارتا با غرب نخواهد گذاشت.
تئوکو رضاسیا، دیگر کارشناس روابط بینالملل و مدرس دانشگاه پاجاجاران در جاوه غربی، به دویچه وله گفت که اندونزی میتواند به عنوان عاملی برای «موازنه» در بری، عمل کرده و در عین حفظ روابط خود با آمریکا و اتحادیه اروپا، به عنوان یک قدرت متوسط، عضویت در بری، به اندونزی نفوذ و اهرم قویتری در نظم جهانی میدهد.
تأثیر روی کار آمدن ترامپ
با آغاز دوره ریاستجمهوری دونالد ترامپ در اواخر این ماه، انتظار میرود آمریکا از تعاملات چندجانبه فاصله بگیرد. ترامپ در نوامبر (آبان ماه) با تمرکز بر بری، اعضای این بلوک را تهدید کرد که در صورت ایجاد «ارز بری،» دسترسیشان به اقتصاد آمریکا قطع خواهد شد.
الکساندر ریموند آریفیانتو، کارشناس ارشد از دانشکده مطالعات بینالمللی راجاراتنام (RSIS)، اعتقاد دارد رویکرد معاملهگرایانهتر دولت ترامپ میتواند فرصتی برای اندونزی جهت تقویت مشارکتها در سازمانهای منطقهای ایجاد کند.
آریفیانتو در مقاله اخیر خود نوشت: ایجاد شراکتهای برد-برد با سایر کشورهای آسیای ج، شرقی، نه تنها موقعیت بیطرفی منطقه را در نظم ژئوپلیتیکی نامشخص تقویت میکند، بلکه اعتبار اندونزی را به عنوان رهبری اتحادیه کشورهای ج، شرق آسیا (آسهآن) و همچنین تقویت اعتبار چندجانبهگراییاش افزایش میدهد، به ویژه در زمامی که ایالات متحده به سمت یکجانبهگرایی حرکت میکند.