همکاری دانشمند ایرانی در ثبت عکس جدیدی از یک دنباله‌دار تازه کشف‌شده

۱۱:۱۵ – ۲۷ تير ۱۴۰۴

آی آر آر اس اس – «تلسکوپ جمینای» (Gemini telescope) در هاوایی، عکس جدیدی را از دنباله‌دار تازه کشف‌شده «۳۱/اطلس» (۳۱/ATLAS) در حالی ثبت کرد که از میان محله کیهانی ما در فاصله حدود ۴۶۵ میلیون کیلومتری زمین در حال عبور بود.

به نقل از اسپیس، دنباله‌دار ۳۱/اطلس ابتدا توسط «سیستم هشدار آخرین برخورد سیارک زمینی» در اول ژوئیه شناسایی شد. براساس بیانیه آزمایشگاه «NOIRLab» وابسته به «بنیاد ملی علوم آمریکا» (NSF) که مدیریت «رصدخانه بین‌المللی جمینای» را بر عهده دارد، این سومین جرم میان‌ستاره‌ای شناخته شده به شمار می‌رود؛ به این معنی که منشأ آن بیرون از منظومه شمسی ماست.

رصدخانه بین‌المللی جمینای این عکس جدید را از دنباله‌دار ۳۱/اطلس ثبت کرده است و نام «مهدی زمانی» دانشمند ایرانی نیز به عنوان یکی از اعضای دخیل در پردازش عکس به چشم می‌خورد.

«مارتین استیل» (Martin Still)، مدیر برنامه رصدخانه بین‌المللی جمینای در بنیاد ملی علوم آمریکا گفت: حساسیت و چابکی برنامه‌ریزی رصدخانه بین‌المللی جمینای، توصیف اولیه و حیاتی را درباره این سیارک سرگردان میان‌ستاره‌ای فراهم کرده است. ما مشتاقانه منتظر انبوهی از داده‌ها و اطلاعات جدید هستیم، زیرا این جرم میان‌ستاره‌ای در ادامه سفر سرد و تاریک خود بین ستارگان، خود را با نور خورشید گرم می‌کند.

اجرام میان‌ستاره‌ای مانند ۳۱/اطلس، بقایای منظومه‌های ستاره‌ای دوردستی هستند که به فضا پرتاب شده‌اند. براساس این بیانیه، اجرام میان‌ستاره‌ای مانند ۳۱/اطلس، اطلاعات ارزشمندی را درباره اجزای سازنده سایر منظومه‌های سیاره‌ای در جهان ارائه می‌دهند؛ از جمله عناصر شیمیایی که در زمان و مکان تشکیل آنها وجود داشته‌اند.

دنباله‌دار ۳۱/اطلس، سومین جرم میان‌ستاره‌ای است که پس از «۱I’Oumuamua» در سال ۲۰۱۷ و «۲I/Borisov» در سال ۲۰۱۹ از منظومه شمسی ما بازدید می‌کند. اعتقاد بر این است که اجرام بیشتری از این نوع به طور منظم از منظومه شمسی ما عبور می‌کنند، اما ثبت آنها فوق‌العاده دشوار است.

دنباله‌دار ۳۱/اطلس با قطر تخمینی ۲۰ کیلومتر، بسیار بزرگتر از اجرام میان‌ستاره‌ای پیشین است و همین ویژگی، آن را به هدف بهتری برای مطالعه تبدیل می‌کند. تصاویر جدید تلسکوپ جمینای نشان می‌دهند که این دنباله‌دار، ابری از گاز و غبار دارد که هسته یخی آن را پوشانده است. مشاهدات دیگر نشان داده‌اند که ۳۱/اطلس ممکن است قدیمی‌ترین دنباله‌دار کشف‌شده تاکنون باشد (احتمالاً قدیمی‌تر از منظومه شمسی ما) که از قرص متراکم بیرونی کهکشان راه شیری سرچشمه می‌گیرد.

دنباله‌دار ۳۱/اطلس در تاریخ ۳۰ اکتبر به نزدیکترین فاصله خود به خورشید خواهد رسید و از فاصله ۲۱۰ میلیون کیلومتری یا درست درون مدار مریخ عبور خواهد کرد. در ماه دسامبر، دنباله‌دار از فاصله حدود ۲۷۰ میلیون کیلومتری زمین عبور خواهد کرد، اما هیچ خطری برای سیاره ما نخواهد داشت.

با توجه به مدار بسیار خارج از مرکز دنباله‌دار ۳۱/اطلس، این تنها دیدار آن با منظومه شمسی ما خواهد بود، زیرا مسیر آن به دور خورشید نمی‌چرخد. به همین دلیل است که ستاره‌شناسان در سراسر جهان از طیف گسترده‌ای از تلسکوپ‌ها برای مشاهده این دنباله‌دار در طول دیدار کوتاه آن، پیش از بازگشت به فضای میان‌ستاره‌ای استفاده می‌کنند.

منبع: ایسنا