حمزه گرجه جاغرق، کارشناس اقتصادی، در یادداشتی که به آی آر آر اس اس ارسال کرده است، به ضعف زیرساختهای گردشگری سلامت پرداخت و نوشت: «در جهان امروز، گردشگری به ویژه گردشگری سلامت، به یکی از منابع کلیدی و پایدار درآمد ارزی برای کشورها تبدیل شده است. بسیاری از کشورها با سرمایهگذاری هدفمند در زیرساختهای درمانی و بهداشتی، بخش قابل توجهی از اقتصاد خود را از طریق جذب بیماران خارجی و ارائه خدمات پزشکی تأمین میکنند.
به عنوان مثال، ترکیه در سال ۲۰۲۳ بیش از ۵۰ میلیارد دلار از کل درآمد گردشگری کسب کرد که نزدیک به ۲.۵ میلیارد دلار آن فقط مربوط به توریسم سلامت بود. این کشور با بهرهمندی از پزشکان متخصص، تبلیغات بینالمللی گسترده و ایجاد تسهیلات ویژه در مرزها و فرودگاهها، توانسته است سهم قابل توجهی از بازار سلامت منطقه را به دست آورد. گردشگری سلامت برای کشور میزبان علاوه بر درآمدزایی مستقیم، باعث رونق هتلها، حملونقل، صنایع دارویی و ایجاد اشتغال در سطح ملی شده است.
قبل از انقلاب، در هر شهر ایران، حضور پزشکان بنگلادشی و هندی مشهود بود اما پس از انقلاب اسلامی، با رشد چشمگیر در تربیت پزشکان متخصص، توسعه زیرساختهای درمانی و تجهیز مراکز پزشکی، ایران به یکی از کشورهای برجسته منطقه در حوزه سلامت تبدیل شده است. این ظرفیت بزرگ به کشور اجازه داده است تا علاوه بر تأمین نیازهای داخلی، به مقصد مهمی برای توریسم پزشکی بیماران خارجی، به ویژه از کشورهای همسایه، بدل شود.
در سال ۱۴۰۲، به گفته عیناللهی، وزیر بهداشت دولت سیزدهم، درآمد ایران از گردشگری سلامت به یک میلیارد دلار رسید که گردشگران سلامت عراقی بیشترین سهم را در این میان داشتند [۱]. با این حال، ظرفیت ایران برای افزایش درآمد از گردشگری سلامت، به ویژه از کشورهای همسایه، بسیار بالاتر از این رقم است.
مطابق ماده ۷۲ برنامه هفتم توسعه، دولت موظف است با رفع مشکلات و فراهمکردن زمینه جذب گردشگران سلامت، پس از پایان این برنامه، درآمد ۶ میلیارد دلاری در این بخش را تحقق بخشد [۲]. در مسیر جذب گردشگران سلامت، به ویژه از کشورهای همسایه، چالشهای متعددی وجود دارد که انگیزه سفر درمانی به ایران را کاهش میدهد.
بیشترین ورود گردشگران سلامت به ایران از شهروندان عراقی است که با مشکلات زیادی در عبور از مرز به ویژه پایانه شلمچه، یکی از سه پایانه اصلی مشترک ایران و عراق، مواجهاند.
یکی از مهمترین ورودیهای مسافران عراقی به ایران، پایانه مرزی شلمچه در استان خوزستان است. این پایانه با وجود استقبال زیاد گردشگران، بهخصوص گردشگران سلامت، مشکلات متعددی دارد که عدم وجود گیتهای CIP از جمله مهمترین آنها است. یکی از نگرانیهای گردشگران سلامت عراقی، که برخی بیمارانی با شرایط جسمی نامناسب هستند، عبور سریع از مرز و تمرکز بر روند درمان است. این مسئله به دلیل ازدحام بسیار زیاد در صفهای ورودی شلمچه، به ویژه در برخی ایام سال، مشکلساز شده است؛ به طوری که طبق گزارشها و گفتههای خود گردشگران، روند عبور از گیتهای ورودی میتواند تا ۸ ساعت به طول بیانجامد [۳]. راهکار مؤثر برای این مشکل، راهاندازی گیتهای CIP در این پایانه است. این گیتها به منظور تسریع در بازرسی گذرنامه طراحی شدهاند و با پرداخت هزینه توسط گردشگر سلامت، از معطلی طولانی در صفهای ورودی جلوگیری میکنند. این اقدام علاوه بر تسریع عبور گردشگران سلامت عراقی، منبع درآمدی برای حل دیگر مشکلات پایانه خواهد بود.
امید است سازمان منطقه آزاد اروند، که مطابق اساسنامه خود مسئول اداره پایانه شلمچه است، با درک اهمیت راهبردی گردشگری سلامت برای کشور و منطقه، در کوتاهترین زمان نسبت به احداث گیتهای ویژه CIP و ارتقای شرایط زیرساختی این پایانه اقدام نماید. تأخیر بیشتر در این زمینه علاوه بر از دست رفتن فرصتهای اقتصادی، به اعتبار و جایگاه ایران در حوزه گردشگری سلامت آسیب خواهد زد.»
منابع:
[۱] www.mehrnews.com/news/۶۰۲۵۹۴۵/
[۲] https://rc.majlis.ir/fa/law/show/۱۸۰۹۱۲۸
[۳] www.isna.ir/news/۱۴۰۳۱۲۱۱۰۷۸۵۱/
irrss.ir