حبیبالله محمودیان در گفتگو با آی آر آر اس اس درباره قلعه تاریخی شمیران گفت: این اثر تاریخی روی صخرهای مشرف به رودخانه مرزی کنگیر در بخش زرنه و در فاصله حدود سه کیلومتری روستای سرتنگ ایوان واقع شده است. موقعیت خاص قلعه در زاگرس مرکزی و اشراف آن به این رودخانه از عوامل مهم در ساخت و تداوم آن بوده است.
وی افزود: این قلعه از دوران ساسانی تاکنون پابرجا مانده و از سه طرف به رودخانه کنگیر محدود شده است و فقط از سمت جنوب دسترسی خشکی دارد که باعث شده قلعه به عنوان یک دژ تدافعی مستحکم در منطقه عمل کند.
این باستانشناس ادامه داد: این بنا شامل پنج برج دیدهبانی است که یکی در درگاه ورودی و چهار برج دیگر در چهار گوشه بنا قرار دارند؛ ابعاد کلی سازه ۱۴ در ۷ متر است و سقف آن امروزه تخریب شده است.
وی درباره مصالح مصرفی در ساخت این قلعه بیان کرد: قلعه شمیران با لاشهسنگ و ملات گچ نیمپخته نیمکوب ساخته شده و فرم بیضیشکل بارو و برجهای مدور نشاندهنده شیوه خاصی از معماری نظامی آن دوره است.
محمودیان خاطرنشان کرد: اولین بررسیهای این اثر تاریخی در سال ۱۳۸۰ انجام شد و در تاریخ ۲ آذر ۱۳۸۲ با شماره ۸۴۵۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
وی درباره معماری تدافعی قلعه توضیح داد: برجهای قلعه به شکل مدور و به فواصل نامنظم ساخته شدهاند. در خصوص کاربرد برجهای مدور در معماری ایران نظریههای متفاوتی وجود دارد؛ گیرشمن معتقد است تا پیش از قرن سوم میلادی معماران ایرانی از برجهای مدور استفاده نکردند و این سبک از دوره ساسانی رواج یافته است.
این باستانشناس پیش از تاریخ افزود: بر خلاف نظر گیرشمن، دیاکونف عقیده دارد که برجهای مدور و نیمبیضی شکلی از اواخر دوره اشکانی رایج شدهاند و کاوشهای قلعه یزدگرد که دارای برجهای مدور است و به دوره اشکانی منسوب است، این نظریه را تأیید میکند.
وی اضافه کرد: برجهای نیمهگرد در قلعههای دوره ساسانی معمولاً جلوتر از دیوار دفاعی و نزدیک به هم ساخته میشدند که علاوه بر افزایش قدرت دفاعی، به استحکام و زیبایی قلعهها نیز افزوده است.
irrss.ir