شورای سیاستگذاری طرح پایش آزاد دانشگاه آزاد اسلامی با حضور محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، با موضوع کفایت دستاوردهای علمی برای رساله دکتری و بررسی پیشبرد طرح برنامه علمی در سند تحول دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.
وی در این نشست با اشاره به تاریخچه نحوه ارزیابی مقطع دکتری گفت: از زمانی که تحصیل در مقطع دکتری در ایران مطرح شد، از سال ۷۲-۷۳ جامعه علمی کشور به این نتیجه رسید که خود قادر به ارزیابی دقیق مقطع دکتری نیست و در آن زمان داشتن دو مقاله خارجی را بهعنوان شرط دکتری تعیین کردند. کارشناسان و اساتید رشتههای علوم انسانی، اجتماعی و… که دیدند در این ارزیابی ناتوان هستند، مجلات علمی را راهاندازی کردند، اما تلاش زیادی برای بینالمللی شدن آن مجلات صورت نگرفت و هدف اصلی آنها ایجاد «جریان ملی دانش» نبود. بعدها تعداد مقالات علمی در نشریات خارجی به یک مقاله کاهش پیدا کرد.
وی هدف اصلی این نوع ارزیابی را سنجش کفایت دستاوردهای علمی دانست و اظهار داشت: رساله دکتری یک عملکرد نوآورانه، خلاقانه و بدیع است که نمیتوان این نوآوری را در داخل ارزیابی کرد، بنابراین نیازمند یک دستاورد فراتر است.
رئیس دانشگاه آزاد با آسیبشناسی این نوع ارزیابی افزود: دانشجو مقالهای در نشریه خارجی منتشر میکند و به استاد نشان میدهد، اما وقتی استاد درباره جزئیات معماری تز سوال میکند، دانشجو معمولاً چند مقاله را معرفی کرده و تزش را ارائه میدهد.
طهرانچی با نگاهی بینالمللی به این موضوع تأکید کرد: ما منطقه را وارد مسابقه تولید مقاله کردهایم و مقاله را به عنوان یک منبع معرفی کردیم. اگر مقالات ما چاپ نشود و آمار تولید مقاله کاهش یابد، در این رقابت که خود ایجاد کردهایم، عقب خواهیم ماند. این مشکل تنها برای ما نیست و کشورهای چین، آمریکا و اروپا نیز با چنین چالشی روبرو هستند.
وی بیان کرد: ارزشمند تلقی شدن هر چیزی باعث ایجاد بازار کاذب آن میشود و اکنون بازار کاذب مقالات نیز به شدت وجود دارد. در دانشگاه آزاد به دلیل اهمیت دادن به نوآوری در رساله دکتری، نظام پیشدفاع را ایجاد کردیم. نظام پیشدفاع ربطی به ارائه مقاله ندارد، بلکه از دانشجو میخواهد که از کار خود (بخشی از رساله) قبل از جلسه اصلی دفاع دفاع کند.
طهرانچی افزود: دانشجو رساله را به صورت پروپوزال ارائه میدهد، استاد کفایت دستاورد را تأیید میکند و سپس آن را به کنفرانس ارسال میکند. شورای علمی کنفرانس مسئول بررسی تطابق مقاله با موضوع کنفرانس و صدور تأیید اولیه است. دانشجو برای ارائه به کنفرانس شرکت میکند و داوران به صورت پنهان با پرسیدن سوالات اطمینان حاصل میکنند که تطابق لازم وجود دارد یا خیر. پس از تأیید کنفرانس، دانشجو پیشدفاع انجام میدهد و در این مدت مقاله در مجله کنفرانس چاپ شده و پس از پذیرش از آن دفاع میکند.
طهرانچی توضیح داد: در خارج از ایران همه چیز کاربردی (functional) است، اما ما معمولاً به صورت رسمی و قراردادی (formal) به مسایل میپردازیم. کنفرانس به منظور ارائه دستاوردهای علمی نو در طرح گنجانده شده است که یکی از این دستاوردها رساله دکتری بود، اما سیستم ما به درستی به هم متصل نشده است: کنفرانس توسط یک ارگان برگزار میشود، مجله توسط دیگری منتشر میشود و رساله دکتری در جای دیگری مدیریت میشود که هرکدام هویت جداگانهای دارند. در حالی که در خارج از ایران همه این موارد به صورت کاربردی به هم متصل هستند.
وی تأکید کرد: در آینده روش «آزاد» برای رساله دکتری کنار گذاشته خواهد شد و تنها قالب برنامه علمی رسمیت داده خواهد شد، در این صورت میتوان پیشدفاع را به دفاع نهایی وصل کرد و این دو را یکی در نظر گرفت. تنها نشریه حاکم، کمیته علمی کنفرانس خواهد بود که به صورت تخصصی روی موضوع کار خواهد کرد.
در ادامه این نشست اعضای شورا به بحث و تبادل نظر پیرامون پیشبرد اجرایی برنامه علمی دانشگاه پرداختند.
منبع: دانشگاه آزاد
منبع: https://www.yjc.ir/fa/news/8901089/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D9%87-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%AF-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF