شورای سیاستگذاری طرح پایش آزاد دانشگاه آزاد اسلامی به ریاست محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، با محوریت بررسی کفایت دستاوردهای علمی برای رساله دکتری و پیشبرد طرح برنامه علمی در سند تحول دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.
در این نشست، وی به تاریخچه نحوه ارزیابی مقطع دکتری اشاره کرده و گفت: از زمانی که تحصیل در مقطع دکتری در ایران مطرح شد، یعنی سالهای ۷۲-۷۳، جامعه علمی کشور به این نتیجه رسید که توانایی ارزیابی دقیق دکتری را ندارد و در آن زمان داشتن دو مقاله خارجی به عنوان شرط دریافت دکتری مطرح شد. کارشناسان و اساتید رشتههای علوم انسانی که در ارزیابی ضعف داشتند، مجلات فارسی را راهاندازی کردند اما تلاش چندانی برای بینالمللی کردن آنها صورت نگرفت و هدف از این مجلات، راهاندازی «جریان ملی دانش» نبود. بعدها معیار دو مقاله علمی در نشریات خارجی به یک مقاله کاهش یافت.
وی هدف اصلی این نوع ارزیابی را سنجش کفایت دستاوردهای علمی دانست و بیان کرد: رساله دکتری باید یک عملکرد نوآورانه، خلاقانه و بدیع باشد که نمیتوان این نوآوری را در داخل کشور به صورت کامل ارزیابی کرد؛ بنابراین نیازمند دستاوردی در مقیاس جهانی است.
رئیس دانشگاه آزاد به آسیبشناسی این روش ارزیابی پرداخت و افزود: دانشجو مقالهای که در نشریه خارجی منتشر کرده را به استاد نشان میدهد، اما زمانی که استاد جزئیات معماری تز را تقاضا میکند، دانشجو مقالات مختلف را ترکیب کرده و تز خود را ارائه میدهد.
طهرانچی با نگاه بینالمللی اظهار داشت: ما منطقه را به مسابقه تولید مقاله وارد کردهایم و مقاله را به عنوان منبع اصلی مطرح کردهایم. اگر مقالات ما منتشر نشود و آمار تولید مقاله کاهش یابد، در این رقابت که خود آن را ایجاد کردهایم، عقب خواهیم ماند. این مسئله تنها مختص به ما نیست و کشورهای چین، آمریکا و اروپا نیز با این وضعیت مواجهاند.
وی تأکید کرد که ارزشمند شدن هر پدیده موجب ایجاد بازار کاذب آن میشود و اکنون بازار کاذب مقالات به شدت فراگیر است. در دانشگاه آزاد برای تأکید بر بدیع بودن رساله دکتری، نظام پیش دفاع راهاندازی شده است که لزوماً به ارائه مقاله وابسته نیست بلکه دانشجو باید از رساله خود پیش از برگزاری جلسه اصلی دفاع دفاع کند.
طهرانچی افزود: دانشجو رساله خود را به صورت پروپوزال ارائه میدهد، استاد آن را بررسی و کفایت دستاورد را تأیید میکند و سپس آن را به کنفرانس ارسال میکند. شورای علمی کنفرانس، مقاله را از نظر تطابق با موضوع بررسی کرده و تایید اولیه صادر میکند. در جلسه کنفرانس، داوری ناشناس با طرح سوالاتی تأیید میکند که مقاله با موضوع تطابق دارد؛ اگر تصدیق شد، دانشجو پیش دفاع انجام داده و طی همکاری با کنفرانس، مقاله خود را در مجله کنفرانس چاپ میکند و پس از پذیرش، از آن دفاع مینماید.
طهرانچی درباره وضعیت خارج از ایران توضیح داد: هرچیزی کاربردی (functional) است و ما بیشتر فرمال و قراردادی (formal) عمل میکنیم. کنفرانس در طرح گنجانده شده تا دستاوردهای علمی نو ارائه شود، که یکی از این دستاوردها رساله دکتری است، اما در کشور ما سیستم به درستی به یکدیگر متصل نشده است؛ به طوری که کنفرانس، مجله و رساله دکتری هر کدام به طور جداگانه برگزار و منتشر میشوند، در حالی که در کشورهای دیگر این موارد به صورت کاربردی به هم مرتبط است.
وی تصریح کرد: در آینده روش «آزاد» برای رساله دکتری کنار گذاشته خواهد شد و قالب برنامه علمی به رسمیت شناخته خواهد شد که بر اساس آن میتوان پیش دفاع را به دفاع نهایی متصل کرده و این دو را یکی در نظر گرفت. تنها نشریه حاکم، کمیته علمی کنفرانس خواهد بود که به صورت تخصصی روی موضوع کار میکند.
در ادامه این نشست، اعضای شورا به بحث و تبادل نظر درباره پیشبرد اجرایی برنامه علمی دانشگاه پرداختند.
منبع: دانشگاه آزاد
منبع: https://www.yjc.ir/fa/news/8901089/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D9%87-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%AF-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF