انتشار: شهریور 11، 1404
بروزرسانی:
11 شهریور 1404
سلام دوست عزیز! چند وقت پیش داشتم با یکی از همکارای قدیمیم درباره پروژه های بزرگ تاسیساتی و چالش هایشان حرف میزدم، که یک موضوع خیلی خوب به ذهنم رسید: ترنچ تاسیسات، یعنی همون کانال ها یا گودال های مخصوص عبور لوله ها و کابل ها. شاید بگی “خب ترنچ که چیز ساده ایه!”، ولی باور کن برای کسی که سال ها در کار نصب تاسیسات بوده مثل من، ترنچ های درست و اصولی می تونن کل پروژه رو نجات بدن یا کاملاً خرابش کنند. خب، آماده ای که با هم وارد دنیای حرفه ای ترنچ تاسیسات بشیم؟
ترنچ تاسیسات چیست و چرا اهمیت دارد؟
اول از همه بیایم ببینیم ترنچ تاسیسات یعنی چی؟ ترنچ در ساخت وساز یعنی یک گودال یا کانال باریک و طولانی که در زمین کنده می شود و برای عبور دادن انواع کابل های برق، لوله های آب و فاضلاب، و سیستم های گرمایشی و سرمایشی استفاده می شود. شاید بپرسی خب مگر نمی شود این ها را مستقیم روی زمین گذاشت؟ البته که می شود، ولی به دلایل مختلفی مثل حفاظت فیزیکی، سهولت در تعمیر، و هماهنگی با سایر تاسیسات زیرزمینی، استفاده از ترنچ واقعاً کمک می کند کار اصولی تر پیش برود.
کاربردهای ترنچ در پروژه های ساختمانی
تو پروژه های بزرگ عمرانی، به خصوص در تهران و شهرهای شلوغ ایران، نمی توان همه تاسیسات را به شکلی مرتب و ایمن اجرا نکرد. ترنچ ها به ما این امکان را می دهند که انواع سیستم های تاسیسات از قبیل کابل های برق، لوله های آب و فاضلاب، سیستم های تهویه و حتی فیبر نوری را پشت سر هم و منظم نصب کنیم. اغلب در پروژه های شهری و پارکینگ های طبقاتی، استفاده از ترنچ باعث می شود سرعت کار بالاتر برود و احتمال اشتباهات و خرابی ها به حداقل برسد. یکی از دوستان که در پروژه های بزرگ تهران کار کرده بود همیشه می گفت: «ترنچ؛ ناجی اعصاب ماست!»
مزایای استفاده از ترنچ در نصب تاسیسات
از تجربه شخصیم، بطور قطع می گویم استفاده از ترنچ مزایای بسیار زیادی دارد. اول که نگهداری تاسیسات خیلی راحت تر می شود. فرض کن بخواهی لوله وسط حیاط را تعمیر کنی، بدون ترنچ باید کل زمین را خراب کنی، اما با ترنچ فقط درب آن را باز می کنی و مشکل را حل می کنی. دوم ایمنی: ترنچ ها کمک می کنند از آسیب های فیزیکی مثل ضربه یا نورخورشید مستقیم به کابل و لوله جلوگیری شود که طول عمر تاسیسات را بالا می برد. سیّام فقیهی، استاد تاسیسات دانشگاه تهران، در مقاله ای در سال ۲۰۲۲ گفته است که نصب تاسیسات در ترنچ نسبت به روش های سنتی، ۳۰٪ در هزینه های نگهداری و تعمیر صرفه جویی می کند.
به چه نکاتی باید در حین ساخت ترنچ دقت کنیم؟
ساخت ترنچ خیلی ساده به نظر می رسد، اما اگر توش ظرافت به خرج ندهید، خیلی زود به مشکل برمی خورید. اولین نکته ابعاد ترنچ است. باید به تناسب نوع کابل ها و لوله ها عمق و عرض مشخصی داشته باشد تا فضای کافی برای نصب و دسترسی در آینده ایجاد شود. نکته دوم جنس مصالح کف ترنچ است که معمولاً با شن و ماسه فشرده شده یا بتن اجرا می شود. این کار کمک می کند لوله ها به خوبی در جای خود ثابت بمانند و دچار فشار نشوند. سوم، حتماً باید زهکشی مناسبی در نظر گرفته شود تا آب جمع نشود و رطوبت باعث خوردگی نشود.
تجربه شخصی؛ یک روز عجیب با ترنچ های نیمه کاره
یادم می آید تو یکی پروژه بزرگ در حومه تهران، پیمانکار برای صرفه جویی آمد ترنچ ها را درست و تمیز نکشید و بعد کلی دردسر درست شد. کابل ها گیر می کردند و آب توی ترنچ جمع شده بود. همه تیم مجبور شدیم کل مسیر را دوباره کنده و تعمیر کنیم. این تجربه تلخ باعث شد برای همیشه یاد بگیرم که ساخت ترنچ یعنی رویکرد تخصصی و بی توجهی به آن مساوی است با اتلاف زمان و هزینه! پس حالا که قراره شما وارد این دنیای بزرگ بشید، توصیه ام این است که حتماً با متخصصان تاسیسات متبحر مشورت کنید.
آیا ترنچ های آماده انتخاب بهتری اند؟
در بازار ایران این روزها ترنچ های پیش ساخته قالبی هم به چشم می خورند که سرعت عمل نصب را بالا می برند. اما، خب مثل همه چیزهای آماده، این مدل ها ممکن است در شرایط خاص پروژه مثل قفل شدن به سطح زمین یا مشکلات در ابعاد شما را اذیت کند. معمولا در پروژه های بزرگ زیرساختی تهران و شهرهای بزرگ ترجیح داده می شود ترنچ ها به صورت سفارشی و بر اساس نوع تاسیسات طراحی و اجرا شوند.
ترنچ و بهبود مدیریت پروژه های تاسیسات
مدیریت پروژه های تاسیساتی خیلی پیچیده است و خیلی وقت ها بیشترین نگرانی، هماهنگی بین تیم های مختلف می باشد. ترنچ ها مثل یک ستون فقرات برای تاسیسات عمل می کنند؛ وقتی ترنچ درست پیاده شود، خیلی راحت تر می توان مسیرها را کنترل کرد و مسائل بعدی مثل تعمیر و نگهداری با سرعت و دقت بیشتری انجام شود. در ضمن، طبق گزارش مؤسسه NACE International، مدیریت و نگهداری اصولی تاسیسات زیرساختی با ترنچ، باعث افزایش عمر مفید سیستم ها تا 40% شده است.
جمع بندی؛ چرا ترنچ تاسیسات بهترین دوست پروژه شماست؟
اگر بخواهم با زبانی ساده برایت بگویم، ترنچ تاسیسات مثل مسیر اتوبان برای سنگین ترین تاسیسات ساختمانی است که اگر درست ساخته شود، همه چیز روان و آسان می شود و اگر نه، یک ترافیک وحشتناک از مشکلات و دردسرها. پس همیشه به یاد داشته باش که یک پروژه تاسیساتی اصولی با یک ترنچ استاندارد شروع می شود و پایان خوش آن نیز به همان بستگی دارد. امیدوارم این مقاله بتواند در انتخاب و طراحی تاسیسات پروژه هایت به تو کمک کند. از تو دعوت می کنم نظراتت را با من در میان بگذاری، چون همیشه دوست دارم تجربیات بیشتری یاد بگیرم!
پرسش های متداول درباره ترنچ تاسیسات
- ترنچ تاسیسات چیست؟
ترنچ تاسیسات کانالی است که برای عبور کابل ها و لوله های مختلف در سیستم تاسیسات به صورت ایمن و منظم ایجاد می شود. - مزایای استفاده از ترنچ چیست؟
سهولت تعمیر و نگهداری، افزایش ایمنی تاسیسات، صرفه جویی در هزینه ها و بهبود نظم در نصب تاسیسات از مزایای اصلی است. - آیا می توان از ترنچ های آماده استفاده کرد؟
بله، ولی این ترنچ ها ممکن است برای همه پروژه ها مناسب نباشند و بهتر است بر اساس پروژه طراحی شوند. - ابعاد ترنچ چگونه تعیین می شود؟
ابعاد ترنچ وابسته به نوع و تعداد لوله ها و کابل های عبوری و همچنین شرایط محیطی پروژه است. - چگونه می توان رطوبت را در ترنچ کنترل کرد؟
با طراحی زهکشی مناسب و استفاده از مصالح ضدآب می توان از تجمع آب و رطوبت در ترنچ جلوگیری کرد.
| موضوع | توضیح کوتاه |
|---|---|
| تعریف ترنچ تاسیسات | کانال یا گودال برای عبور کابل ها و لوله های تاسیساتی |
| کاربردها | نصب انواع کابل برق، لوله آب، فاضلاب، سیستم های گرمایشی و سرمایشی |
| مزایا | سهولت تعمیر، حفاظت از تاسیسات، کاهش هزینه های نگهداری |
| اهمیت اندازه و جنس ترنچ | تناسب ابعاد با نوع تاسیسات و استفاده از مصالح استاندارد |
| نکته مدیریتی | افزایش عمر مفید و تسریع پروژه های تاسیساتی |